HAGE OG EIT HALMSTRÅ HIMMEL
Program i terapeutisk hagebruk
I 2019 starta arbeidet for alvor med å gjere hagane i Brekkegarden til ei lita oase for dyrelivet. Garden ligg på lett sandjord, og i slik jord blir næringsstoffa fort utvaska. Ved å tilføre mengder av ny næring og nye plantar, ser vi allereie at noko byrjar skje - livshjulet er i gong att. Meir liv i jorda, blir meir liv over jorda! Vi frydar oss over å sjå utviklinga år for år, fuglesangen, humlesurringa, lukt, farge og liv.
Vi menneska kan fort gløyme at vi òg er natur. Vi treng òg dei rette tilhøva for å kunne trivast. I 2020 starta vi eit pilotprosjekt i terapeutisk hagebruk. I perioden 2020-2022 var garden åstad for eit forskingsprosjekt som ser nærare på korleis det å tilbringe tid i ein hage kan opne breiare mulegheitsrom i liva våre. I dei komande tre åra vert arbeidet videreført og opna for nye grupper av deltakarar.
Kva er så terapeutisk hagebruk? Ein fagleg definisjon lyder slik: Å nytte planterelaterte aktivitetar til å oppnå betre helse og velvære. I dei landa der social prescriptions er implementert, er terapeutisk hagebruk ofte eit sentralt verkemiddel. Social prescriptions kan omsettast til norsk som "natur og kultur på resept". Dette er ei ordning som er retta mot å betre velvære gjennom å kople individa samen med tilboda i lokalsamfunnet. Slik søkjer ein å optimalisere det vi kallar dei sosiale determinantane for helse.
At hagen er ei kjelde til velvære er kjent for dei fleste. Naturen støttar og styrkar. Å kunne gå ut i hagen etter ein lang dag gjer at ting fell på plass igjen. Hagen byr på sanseinntrykk, fargar, lukter, lydar som fangar den spontane merksemda vår, og på den måten får alt anna kvile - vi får henta oss inn att. Terapeutisk hagebruk inneber å sette dette i system, og målretta nytte alt ein hage byr på, for å oppnå betre helse og livskvalitet. Alt arbeid i hagane tar utgangspunkt i den einskilde si eiga målsetting for opphaldet, og aktivitetene blir spesielt tilpassa kvar einskild sine behov. Slike program inngår ofte som ein del av behandlinga for stressrelaterte lidingar, utbrentheit, muskel- og skjelettlidingar, fatigue etter behandling, og lettare opptrening etter slag. Hagen gir oss det vi treng - der og då. Gjennom duft, farge og form gir ein hage ro og kvile når vi treng det som mest - og mulegheita for aktivitetar saman med andre når dette er det vi har sakna.
Å nytte naturen til å finne attende til det heile og det sterke i oss er noko svært mange gjer - utan å sette eit namn på det. Helse kjem jo nettopp frå ordet heil - det som gjer oss heile att. Sånn sett kunne det kanskje heitt heilande hagebruk?
Men uavhengig av nemning - det handler om det store i det små. Det handlar om å glede seg over kor vedunderleg enkelt det faktisk er å få eit frø til å gro, sjå det same frøet bli ei rik nektarplante for sommarfuglen, sjå småfuglen synge i den buska du planta i fjor. Det handlar om å skape liv, sjå at "nytt liv av daude gror". Det handler om den enklaste og kanskje viktigaste innsikta: skapar vi eit miljø der dyra trivast, skapar vi òg miljø der menneska trivast. For sommarfuglen og mennesket treng akkurat det same! Ein plass der vi kjenner oss omslutta, som gir oss tryggleik, varme, næring, variasjon. I Brekkegarden lar vi desse små vengekledde vere våre vegvisarar. Lar dei vise oss samanhengane mellom skjønnheit og livsnødvendighet. Mellom hage, heilskap og helse - og med mulegheita for eit halmstrå himmel i kvardagen.
Du er velkomen til å ta kontakt med oss dersom du vil vite meir, og snakk gjerne også med din fastlege eller anna helsepersonell om eit slikt tilbod kan vere av god nytte for deg.
